CZY RADA GŁOSUJE W SPRAWIE NIEUDZIELENIA WÓJTOWI WOTUM ZAUFANIA?

Ustawodawca w ramach przepisów regulujących zagadnienie udzielania wotum zaufania wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) postanowił posłużyć się szczególną konstrukcją prawną. Polega ona na tym, że na sesji absolutoryjnej, w zakresie wotum zaufania, co do zasady zawsze procedowana jest uchwała w sprawie jego udzielenia. Projekt uchwały przybiera zatem formę - „w sprawie udzielenia wotum zaufania…”, bądź też „o udzieleniu wotum zaufania…”, a następnie w treści uchwały następuje konkretne rozstrzygnięcie rady w tej materii.

Z kolei, dopiero w związku z brakiem podjęcia przez radę uchwały, którą udziela wotum zaufania wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta), ustawodawca powiązał skutek w postaci podjęcia uchwały w sprawie nieudzielenia wotum zaufania. Zgodnie bowiem z art. 28aa ust. 9 zdanie trzecie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2024 r. poz. 1465 ze zm.) - niepodjęcie uchwały o udzieleniu wójtowi wotum zaufania jest równoznaczne z podjęciem uchwały o nieudzieleniu wójtowi wotum zaufania.

Co zatem istotne w tym względzie, procedowanie nad pierwszą z uchwał, a więc w sprawie udzielenia wotum zaufania, jednocześnie wyczerpuje procedurę uchwałodawczą dla drugiej – nieudzielenia wotum zaufania.

Tym samym, wbrew ogólnym zasadom podejmowania uchwał przez radę poprzez każdorazowe głosowanie, w tym przypadku nie zachodzi potrzeba ani konieczność odrębnego procedowania (głosowania) nad uchwałą o nieudzieleniu wotum zaufania. W rezultacie powyższego należy przyjąć, że wobec uchwały w sprawie nieudzielenia wotum zaufania, będącej pochodną i rezultatem głosowania „podstawowego” – za udzieleniem wotum, nie przeprowadza się odrębnego głosowania. Odmienne postępowanie rady będzie nie tylko niezgodne z przepisami prawa, ale mogłoby również doprowadzić do powstania sytuacji skrajnej, w której w odrębnym głosowaniu uchwała o nieudzieleniu wotum zaufania nie uzyskałaby większości.   

Jak wskazał NSA w wyroku z dnia 9 lutego 2022 r. (III OSK 4795/21) –

„(…) to ustawodawca w art. 28aa ust. 9 u.s.g. przesądził, że zarządzając głosowanie nad wotum zaufania nad raportem o stanie gminy osoba kierująca obradami powinna zarządzić głosowanie nad udzieleniem wotum zaufania i to niezależnie od przebiegu dyskusji, a w przypadku braku bezwzględnej większości radnych za udzieleniem tego wotum z mocy ustawy skutkiem jest podjęcie uchwały o nieudzieleniu wójtowi wotum zaufania. Ustawodawca przesądził bowiem treść uchwały w przypadku, gdy większość radnych zagłosowałaby przeciwko udzieleniu wójtowi wotum zaufania a nie to, że w ogóle wówczas nie podejmuje się uchwały.”

W kontekście podjęcia uchwały w sprawie nieudzielenia wotum zaufania wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) ciekawym zagadnieniem jest także sposób uzewnętrznienia takiej uchwały, z uwagi na jej specyficzny sposób powstania. Jak bowiem stanowi art. 28aa ust. 9 ustawy o samorządzie gminnym, powstaje ona z mocy prawa jako konsekwencja sformalizowanego głosowania nad udzieleniem wotum zaufania, a tym samym nie przybiera formy uprzedniego projektu uchwały.

W tym zakresie warto przywołać stanowisko NSA, zgodnie z którym –

„(…) w przypadku niepodjęcia uchwały o udzieleniu wotum zaufania, dopuszczalnym sposobem uzewnętrznienia przyjętego w art. 28aa u.s.g. modelu procedowania, w którym wprowadzono specyficzne rozwiązanie polegające na "milczącym podjęciu uchwały" o nieudzieleniu wotum zaufania wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi), jest pisemne zredagowanie dokumentu odzwierciedlającego treść negatywnej uchwały. Takie działanie przewodniczącego organu uchwałodawczego gminy, pod warunkiem prawidłowego zastosowania zasad techniki w procesie stanowienia aktów prawnych, nie może być w żadnym razie postrzegane w kategoriach naruszenia prawa, a tym bardziej istotnego naruszenia prawa.” (wyrok z dnia 27 stycznia 2022 r., III OSK 4699/21, podobne stanowisko zajął NSA w wyroku z dnia 9 lutego 2022 r., III OSK 4795/21).

Powyższe, a więc formalne sporządzenie uchwały w sprawie nieudzielenia wotum zaufania, która powstała w skutek niepodjęcia uchwały o udzieleniu wotum, staje się tym bardziej istotne, że uchwała taka podlega nadzorowi wojewody. Zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, wójt przekazuje uchwały rady gminy wojewodzie w terminie 7 dni od daty ich podjęcia. Z kolei brak sporządzenia uchwały o nieudzieleniu wotum zaufania (w postaci papierowej, czy elektronicznej) skutkowałby tym, że właściwy organ wykonawczy nie mógłby zrealizować ciążącego na nim obowiązku w zakresie jej przekazania wojewodzie w celu przeprowadzenia postępowania nadzorczego.

Warto również zwrócić uwagę na błędne stanowisko przyjęte przez WSA w Kielcach, zgodnie z którym skoro uchwała o nieudzieleniu wotum zaufania powstaje z mocy prawa, to nie jest dopuszczalne sporządzanie takiej uchwały, w szczególności w pisemnej formie (wyroki z dnia 4 sierpnia 2021 r., II SA/Ke 525/21; z dnia 1 grudnia 2021 r., II SA/Ke 773/21).

---

Zainteresował Cię ten temat, masz wątpliwości lub pytania, a może potrzebujesz profesjonalnego wsparcia? Zapraszamy do kontaktu - Grzegorz Drozd, radca prawny, wspólnik w Kancelarii Drozd & Pięta.