LIKWIDACJA SZKOŁY – NEGATYWNA OPINIA KURATORA OŚWIATY

Zgodnie z art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2024 r. poz. 737), szkoła publiczna, może być zlikwidowana z końcem roku szkolnego przez organ prowadzący szkołę, po zapewnieniu przez ten organ uczniom możliwości kontynuowania nauki w innej szkole publicznej tego samego typu, a także kształcącej w tym samym lub zbliżonym zawodzie. Organ prowadzący jest obowiązany, co najmniej na 6 miesięcy przed terminem likwidacji, zawiadomić o zamiarze likwidacji szkoły: rodziców uczniów, a w przypadku uczniów pełnoletnich - tych uczniów, właściwego kuratora oświaty oraz organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego właściwej do prowadzenia szkół danego typu.

Szkoła publiczna prowadzona przez jednostkę samorządu terytorialnego może zostać zlikwidowana po uzyskaniu pozytywnej opinii kuratora oświaty. Uzyskanie pozytywnej opinii stanowi wymóg o charakterze obligatoryjnym. Trzeba jednocześnie zauważyć, że w praktyce powyższy wymóg jest de facto równoznaczny z udzieleniem zgody przez kuratora oświaty na likwidację konkretnej szkoły.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 20 października 2022 r. (III OSK 5503/21) zauważył –

„Nadzór nad organami samorządu terytorialnego ma co do zasady charakter weryfikacyjny, ale także wyjątkowo również prewencyjny. Takim przykładem nadzoru prewencyjnego jest uzależnienie podjęcia uchwały o likwidacji szkoły publicznej od uzyskania pozytywnej opinii kuratora oświaty (art. 89 ust. 3 P.o.). (…) opinia kuratora, o której mowa w art. 89 ust. 3 P.o. w zakresie likwidacji szkoły publicznej określa granice samodzielności gminy. Jest więc ona formą władczego oddziaływania na treść uchwały organu stanowiącego gminy.”

Uwzględniając zapisy art. 89 ust. 1 Prawa oświatowego oraz stanowisko judykatury, wśród okoliczności, które nie mogą uzasadniać wydania przez kuratora oświaty negatywnej opinii w kwestii likwidacji szkoły, można wyróżnić:

• negatywną opinię społeczności lokalnej (rodziców uczniów),

• odwoływanie się do prawa dzieci do ukończenia konkretnej szkoły,

• wymóg zagwarantowania porównywalnych bądź lepszych warunków kontynuowania nauki przez uczniów szkoły;

• w sposób ogólny powoływanie się na  politykę oświatową państwa;

• uwzględnianie jedynie względów celowościowych i słusznościowych,

• odwoływanie się do bliżej niedookreślonych względów demograficznych;

• ocenę racjonalności działań organu prowadzącego.

Warto wskazać zatem, że wydanie negatywnej opinia przez kuratora oświaty w kwestii likwidacji szkoły musi wiązać się z wskazaniem konkretnej podstawy prawnej, nakładającej na organ prowadzący szkołę określony obowiązek, związany z zapewnieniem uczniom likwidowanej szkoły zrealizowania wszystkich tych uprawnień, które wynikają z norm prawnych zawartych w Prawie oświatowym czy też w innych ustawach.  Powyższe wynika z tego, że dopiero niewykonanie lub realne zagrożenie niewykonania konkretnego i wyraźnie wskazanego w przepisach ustawowych obowiązku, może prowadzić do odmowy wydania pozytywnej opinii, a tym samym wydania opinii negatywnej (tak też NSA w wyroku z dnia 7 listopada 2023 r., III OSK 2689/21).

Dlatego też, kurator oświaty wydając opinię w sprawie likwidacji szkoły jest obowiązany do wykazania kryteriów prawnych (wynikających z konkretnych przepisów ustawowych) wraz z szczegółowym uzasadnieniem, które uznał za naruszone. Tym samym negatywna opinia kuratora oświaty w zakresie likwidacji szkoły publicznej nie może opierać się i odnosić do argumentów dotyczących celowości czy też racjonalności.

---

Zainteresował Cię ten temat, masz wątpliwości lub pytania, a może potrzebujesz profesjonalnego wsparcia? Zapraszamy do kontaktu - Grzegorz Drozd, radca prawny, wspólnik w Kancelarii Drozd & Pięta.