BUDYNKI UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ, W KTÓRYCH ZAPEWNIA SIĘ BUDOWLE OCHRONNE

Zgodnie z art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej (Dz. U. poz. 1907), w budynkach użyteczności publicznej zapewnia się budowle ochronne, jeżeli jest to uzasadnione potrzebą zapewnienia miejsc schronienia oraz możliwe ze względu na występujące w budynku rozwiązania techniczno-budowlane.

Jednocześnie ustawodawca dopuścił odstąpienie od zapewnienia budowli ochronnej w budynku użyteczności publicznej, jeżeli schronienie przebywających w nim osób zapewnia zlokalizowana w pobliżu inna budowla ochronna (ust. 2).

Jak stanowi art. 89 ust. 1 w/w ustawy, za budowle ochronne uznaje się wyłącznie obiekty budowlane, które spełniają albo po przebudowie lub dostosowaniu mogą spełniać warunki techniczne, warunki techniczne użytkowania i warunki techniczne usytuowania, konieczne dla zapewnienia funkcji obiektu zbiorowej ochrony.

Na podstawie art. 93 ust. 3 ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej, ustawodawca przekazał upoważnienie ustawowe Radzie Ministrów do określenia w drodze rozporządzenia, szczegółowych warunków wyznaczania budynków użyteczności publicznej, w których zapewnia się budowle ochronne, mając na uwadze konieczność zapewnienia odpowiedniej ilości miejsc w budowlach ochronnych oraz okoliczności, w których można odstąpić od zapewnienia budowli ochronnej w budynku użyteczności publicznej.

W dniu 6 sierpnia 2025 r. w Dzienniku Ustaw zostało ogłoszone rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 lipca 2025 r. w sprawie szczegółowych warunków wyznaczania budynków użyteczności publicznej, w których zapewnia się budowle ochronne (Dz. U. poz. 1070), które stanowi realizację powyższego upoważnienia ustawowego.

Zgodnie z § 1 rozporządzenia, budynkiem użyteczności publicznej, w którym organ ochrony ludności wyznacza budowlę ochronną, jest budynek posiadający co najmniej jedną kondygnację podziemną.

Ponadto, określono cztery kategorie budynków, które zostały zakwalifikowane jako te, w których wyznacza się budowlę ochronną, a mianowicie:

• przeznaczone w całości lub w części na potrzeby:

  - administracji publicznej lub wymiaru sprawiedliwości, w którym swoją siedzibę ma organ administracji publicznej lub wymiaru sprawiedliwości, z wyłączeniem budynków zlokalizowanych na terenach zamkniętych określonych decyzją Ministra Obrony Narodowej, w których nie są realizowane zadania użyteczności publicznej,

  - szpitala, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2025 r. poz. 450, 620 i 637);

  - stale użytkowane w całości lub w części przez podmioty ochrony ludności, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 1–36 ustawy z dnia 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej;

• w których może przebywać więcej niż 50 osób:

  - przeznaczone na potrzeby działalności leczniczej, pomocy społecznej, nauki, szkolnictwa wyższego, oświaty lub wychowania,

  - biurowe,

  - przeznaczone na potrzeby kultury, turystyki lub sportu;

• inne niż wymienione w pkt 1 i 2 budynki użyteczności publicznej lub ich części, w których może przebywać więcej niż 100 osób lub które mają powierzchnię przekraczającą 2500 m2.

  
  

Rozporządzenie określa również przesłanki, których zaistnienie powoduje, że w budynku użyteczności publicznej organ ochrony ludności nie wyznacza się budowli ochronnej. W myśl § 2 rozporządzenia, przesłankami tymi są:

• nie ma możliwości spełnienia wymagań określonych dla budowli ochronnych, o których mowa w art. 89 ustawy z dnia 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej; 

• nie ma potrzeby zapewnienia określonej liczby miejsc schronienia w schronie albo ukryciu;

• brak ekonomicznej zasadności inwestycji, która jest niezbędna w celu zapewnienia schronu albo ukrycia; 

• istnieje nieakceptowalne ryzyko związane z potencjalnymi sytuacjami awaryjnymi lub katastroficznymi, takimi jak awarie przemysłowe lub katastrofy naturalne, które mogą oddziaływać na bezpieczeństwo osób przebywających w schronie albo ukryciu;

• istnieje możliwość zapewnienia schronienia użytkownikom budynku użyteczności publicznej w budowli ochronnej znajdującej się w odległości nieprzekraczającej 500 metrów, mierzonej po przewidywanych drogach poruszania się ludzi, od wyjść z budynku użyteczności publicznej do wejścia do obiektu budowlanego, w którym zapewniono budowlę ochronną;

• budynek użyteczności publicznej znajduje się w posiadaniu jednostki przewidzianej do militaryzacji lub zmilitaryzowanej, z wyłączeniem jednostek organizacyjnych podległych i nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych.

Wystarczającym będzie spełnienie choć jednej z powyżej wymienionych przesłanek.

Rozporządzenie wjedzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, a więc 21 sierpnia 2025 r.

---

Zainteresował Cię ten temat, masz wątpliwości lub pytania, a może potrzebujesz profesjonalnego wsparcia? Zapraszamy do kontaktu - Grzegorz Drozd, radca prawny, wspólnik w Kancelarii Drozd & Pięta.