CZY CZŁONEK ZARZĄDU POWIATU BĘDĄCY RADNYM MOŻE ZASIADAĆ W KOMISJI KONKURSOWEJ NA DYREKTORA SZKOŁY?

Zgodnie z art. 63 ust. 14 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2024 r. poz. 737 ze zm.), w celu przeprowadzenia konkursu na dyrektora szkoły organ prowadzący szkołę powołuje komisję konkursową. W skład komisji konkursowej wchodzi m.in. trzech przedstawicieli organu prowadzącego szkołę.

W kontekście powyższej regulacji Prawa oświatowego pojawiają się wątpliwości dotyczące tego, czy członek zarządu powiatu, a więc organu kolegialnego, może zostać wskazany przez organ prowadzący do uczestniczenia w pracach komisji konkursowej powołanej w celu wyłonienia kandydata na stanowisko dyrektora szkoły.

Sytuacja się komplikuje, gdy spojrzymy na treść art. 29 ust. 1 pkt 2 Prawa oświatowego, zgodnie z którym organem prowadzącym w przypadku art. 63 ust. 14 jest organ wykonawczy powiatu, a więc zarząd powiatu.

Kolejnych komplikacji przynosi treść dodanego na mocy ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1672) art. 63 ust. 14a Prawa oświatowego, który wszedł życie z dniem 6 września 2023 r. Zgodnie z tym przepisem, w przypadku szkoły lub placówki prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego przedstawicielem organu prowadzącego szkołę lub placówkę, o którym mowa w ust. 14 pkt 1 lit. a, może być również członek organu stanowiącego danej jednostki samorządu terytorialnego, wskazany przez ten organ stanowiący.

Analizując powyższe zagadnienie, w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na wciąż aktualne stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego, w którym wyjaśniono, że pod pojęciem organu administracji publicznej należy rozumieć element (jednostkę) struktury organizacyjnej podmiotu realizującego zadania z zakresu administracji publicznej, posiadający swój substrat osobowy w postaci osoby lub osób piastujących funkcję takiego organu, którego działania i zaniechania przypisywane są danemu podmiotowi (np. jednostce samorządu terytorialnego), jako dokonywane w jego imieniu i na jego rzecz (wyrok z 14 maja 2013 r., I OSK 324/13).

W kontekście powołania członka zarządu do składu komisji konkursowej, trzeba mieć na względzie, że w takim przypadku będziemy mieli do czynienia z sytuacją, w której:

• w pierwszej kolejności członkowie zarządu sami będą decydowali o swoim uczestniczeniu w komisji konkursowej (głosując nad uchwalą w sprawie powołania komisji i ustalenia jej składu),

• następnie wskazany członek zarządu będzie uczestniczył w procedurze konkursowej (biorąc udział w pracach komisji i wyłaniając kandydata na dyrektora szkoły),

• a na końcu będzie współdecydował przy dokonywaniu oceny prawidłowości postępowania konkursowego i  o powołaniu dyrektora szkoły.

Istotnym jest też, że na podstawie § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie regulaminu konkursu na stanowisko dyrektora publicznego przedszkola, publicznej szkoły podstawowej, publicznej szkoły ponadpodstawowej lub publicznej placówki oraz trybu pracy komisji konkursowej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1428), organ prowadzący (tu też jest nim zarząd powiatu) publiczną szkołę zatwierdza konkurs albo unieważnia konkurs i zarządza ponowne jego przeprowadzenie w razie stwierdzenia:

• nieuzasadnionego niedopuszczenia kandydata do postępowania konkursowego;

• przeprowadzenia przez komisję postępowania konkursowego bez wymaganego udziału 2/3 jej członków;

• naruszenia tajności głosowania, z zastrzeżeniem § 4 ust. 1;

• innych nieprawidłowości, które mogły mieć wpływ na wynik konkursu.

Uwzględniając powyższe, przyjąć należy pogląd, który zaprezentował NSA w wyroku z dnia 23 kwietnia 2024 r., zgodnie z którym - 

„Nie budzi wątpliwości, że z takiego rozumienia organu administracji wynika, iż piastun organu nie jest jego przedstawicielem. Przedstawicielem danego organu będzie osoba, która zostanie upoważniona przez piastuna organu do załatwiania (prowadzenia) określonego rodzaju spraw w jego imieniu i na jego rzecz. Zarząd powiatu jako organ prowadzący szkołę nie może powołać członków tego zarządu do składu komisji, ponieważ organ ten powołuje swoich przedstawicieli do tej komisji. Osoby wchodzące w skład zarządu powiatu nawet wykonujące pewne funkcje pojedynczo występują jako członkowie zarządu powiatu. Zarząd powiatu ogłasza konkurs na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki oświatowej i powołuje skład komisji konkursowej, a następnie kontroluje przeprowadzony konkurs mając możliwość jego unieważnienia w przypadku stwierdzenia, że komisja konkursowa naruszyła zasady lub tryb procedowania określone w § 8 ust. 2 pkt 1-4 rozporządzenia w sprawie regulaminu konkursu.” (III OSK 3879/21, podobnie też WSA w Łodzi w wyroku z dnia 8 marca 2023 r., III SA/Łd 843/22).

Co jednak w przypadku, gdy członek zarządu jest jednocześnie radnym rady powiatu (co zdarza się bardzo często) i zastosowanie znajdzie art. 63 ust. 14a Prawa oświatowego?

Ustawodawca, nowelizując Prawo oświatowe, dopuścił możliwość, aby przedstawicielem organu prowadzącego, a więc w tym przypadku zarządu powiatu, była osoba będąca członkiem organu stanowiącego, a więc radny rady powiatu.

Wydaje się jednak zasadne przyjęcie w kontekście przepisu art. 63 ust. 14a Prawa oświatowego oraz aktualnej w orzecznictwie interpretacji, zgodnie z którą członek zarządu powiatu nie może być jednocześnie przedstawicielem organu prowadzącego w komisji konkursowej w celu wyłonienia kandydata na stanowisko dyrektora szkoły, że dodany z początkiem września 2023 r. przepis nie stwarza możliwości powołania do komisji radnego rady powiatu będącego jednocześnie członkiem zarządu powiatu.

Trzeba bowiem mieć na uwadze, że taki radny nadal jest członkiem organu prowadzącego, którego zadaniem jest przeprowadzenie konkursu na dyrektora szkoły, a w tym także późniejsza ocena prawidłowości tego postępowania konkursowego. Zatem sama treść art. 63 ust. 14a Prawa oświatowego, nie może niweczyć systemowego ujęcia możliwości powołania członka zarządu powiatu do prac w komisji konkursowej. Zatem pomimo regulacji tego przepisu, nadal aktualne pozostaje stanowisko o braku możliwości powołania członka zarządu do składu komisji konkursowej, nawet jeśli jest równocześnie radnym i rada powiatu wskazuje go w myśl tego przepisu.

Ponadto trzeba zauważyć, że kompetencja rady powiatu wynikająca z art. 63 ust. 14a Prawa oświatowego nie stanowi odrębnej kompetencji do wyznaczania członków komisji konkursowej. Dodanie art. 63 ust. 14a, nie zmodyfikowało bowiem w żaden sposób podstawowej zasady, a więc że to organ wykonawczy – zarząd powiatu,  powołuje komisję konkursową i wskazuje swoich przedstawicieli do tej komisji.

Przy czym za błędny należy uznać pogląd (niestety pojawiający się w uzasadnieniach uchwał organów stanowiących), zgodnie z którym w związku z art. 63 ust. 14a Prawa oświatowego, organowi stanowiącemu zagwarantowano jedno miejsce wśród trzech przedstawicieli organu prowadzącego.

W tym aspekcie poniekąd w błąd może wprowadzać sama konstrukcja przepisu, która może sugerować, że rada powiatu ma samoistną podstawę prawną do wskazywania radnego do prac w komisji konkursowej jako przedstawiciela organu prowadzącego, czym może wkraczać w kompetencje tego organu i  niejako narzucić mu włączenie do składu komisji konkretnie przez siebie wskazanej osoby spośród radnych.

Tymczasem każdorazowe skorzystanie przez radę powiatu z kompetencji wynikającej z art. 63 ust. 14a Prawa oświatowego, jest wynikiem ewentualnego zwrócenia się o to zarządu powiatu (wniosek). Katalog bowiem przedstawicieli w komisji konkursowej nie został przez ustawodawcę poszerzony o przedstawicieli organu stanowiącego. Tym samym nie może ulegać wątpliwości, że organ prowadzący nadal ma swobodę wyboru, kto będzie jego przedstawicielem w komisji konkursowej.

W praktyce zarząd powiatu nie ma obowiązku powołania do składu komisji radnego rady  powiatu, jak również nie musi zwracać się o wskazanie takiego przedstawiciela, ale także nie jest związany wyborem rady powiatu, która samodzielnie (bez wniosku zarządu powiatu), wskazała konkretnego radnego na swojego przedstawiciela w składzie komisji konkursowej.

---

Zainteresował Cię ten temat, masz wątpliwości lub pytania, a może potrzebujesz profesjonalnego wsparcia? Zapraszamy do kontaktu - Grzegorz Drozd, radca prawny, wspólnik w Kancelarii Drozd & Pięta.