CZY WOJEWODA MOŻE ZASKARŻYĆ UCHWAŁĘ W SPRAWIE ROZPATRZENIA SKARGI Z KPA?

Zgodnie z ugruntowanym poglądem w orzecznictwie sądów administracyjnych oraz doktrynie, skarga z KPA jest szczególnym środkiem ochrony różnych interesów jednostki, zawierającym zarzut wadliwej działalności organu lub jego pracownika. Uruchamia jednoinstancyjne postępowanie administracyjne o charakterze uproszczonym, kończące się czynnością faktyczną w postaci zawiadomienia o załatwieniu sprawy, które może być kwestionowane nową skargą wniesioną w tym trybie.

W postępowaniu skargowym nie rozstrzyga się konkretnej sprawy administracyjnej, nie jest wydawany akt administracyjny ani dokonywana czynność z zakresu administracji publicznej, dotycząca uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa. Dlatego też, zainteresowanemu podmiotowi nie przysługuje prawo do zaskarżenia odpowiedzi organu, będącej rozpatrzeniem jego skargi. Tym samym ocena prawidłowości prowadzenia postępowania skargowego w trybie działu VIII KPA nie podlega kognicji sądów administracyjnych (tak NSA m.in. w postanowieniu z 17 maja 2024 r., III OSK 1018/24). Skarga taka będzie zatem podlegała odrzuceniu.

Co jednak z kompetencjami wojewody działającego jako organ nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego, czy w ramach posiadanych uprawnień nadzorczych może zaskarżyć uchwałę w sprawie rozpatrzenia skargi z KPA?

W tym kontekście trzeba zauważyć, że możliwość zaskarżania uchwał przez wojewodę ma na celu, bez względu na ich przedmiot, kontrolę ich legalności. Odmienna interpretacja przepisów o nadzorze wojewody prowadziłaby do sytuacji, w których znaczna część uchwał organów pozostawałaby poza jakąkolwiek kontrolą sądową, co byłoby sprzeczne z zasadą praworządności.

Wniesienie przez wojewodę skargi do sądu jest wykonywaniem uprawnień nadzorczych określonych w ustrojowych ustawach samorządowych, natomiast zakres przedmiotowy uchwał, których zaskarżenie do sądu administracyjnego jest dopuszczalne, nie został zawężony do spraw z zakresu administracji publicznej. Przepisy ustrojowych ustaw samorządowych nie zawierają żadnych ograniczeń dotyczących zakresu przedmiotowego zaskarżania uchwał podejmowanych przez organy jednostek samorządu, a tym samym wojewoda jest uprawniony do wniesienia skargi o stwierdzenie nieważności (bądź niezgodności z prawem) uchwały organu jednostki samorządu terytorialnego podjętej na podstawie art. 229 KPA (tak NSA m.in. w postanowieniu z 7 czerwca 2024 r., III OSK 1287/24).

Jak wskazał NSA, fakt, że uchwały rady (sejmiku) rozstrzygające skargę złożoną w trybie KPA nie mogą być wprost zaskarżone do sądu administracyjnego, nie ma wpływu na kompetencje wojewody, który nadzoruje całą działalność uchwałodawczą rady (sejmiku). Przepisy ustrojowych ustaw samorządowych nie uzależniają możliwości wniesienia przez wojewodę skargi od przedmiotu uchwały i stanowi tym samym podstawę do zaskarżenia uchwał podejmowanych w trybie art. 229 KPA.

Powyższy pogląd należy uznać za dominujący.

Jednocześnie warto zwrócić uwagę również na pogląd odmienny, a mianowicie zgodnie z którym, wojewoda jako organ nadzoru nie posiada kompetencji do zaskarżenia uchwał rad (sejmiku)  sprawie rozpatrzenia skargi z KPA.

Zgodnie z stanowiskiem NSA zajętym w postanowieniu z dnia 15 stycznia 2021 r. (III OSK 3708/21)-

Działania podejmowane przez organ w trybie postępowania w sprawie skarg i wniosków, normowane przepisami działu VIII KPA, nie mają formy aktu lub czynności, o jakich mowa w art. 3 § 2 PostAdmU.(…) postępowanie skargowe uregulowane w dziale VIII KPA ma tylko pewne cechy postępowania administracyjnego uproszczonego. Uproszczenie postępowania skargowego wyraża się w tym, że nie ma w nim stron postępowania, nie wydaje się rozstrzygnięć adresowanych do skarżącego (wnioskodawcy). (…)Zgodzić się należy z Sądem I instancji, iż skarga z art. 227 KPA (tzw. skarga powszechna) jest odformalizowanym środkiem ochrony różnych interesów jednostki, niedającym podstaw do uruchomienia dalszego trybu instancyjnego. Tym samym ocena prawidłowości prowadzenia postępowania skargowego w trybie przepisów działu VIII KPA nie podlega kognicji sądów administracyjnych. Wymaga podkreślenia, że powyższej oceny braku właściwości sądu administracyjnego w tej sprawie nie zmienia fakt, że ze skargą na uchwałę Rady Gminy wystąpił organ nadzoru, ponieważ, jak wyjaśniono to powyżej, zaskarżona uchwała nie załatwia sprawy z zakresu administracji publicznej w znaczeniu materialnym, co wyklucza tym samym możliwość poddania takiej uchwały kontroli sądowoadministracyjnej.

Ponadto, podobne stanowisko zajął WSA w Krakowie, który rozpatrując skargę wojewody na uchwał rady podjętą w ramach postępowania skargowego, wskazał - 

W ocenie Sądu, uchwała rady gminy, stanowiąca w istocie zawiadomienie o sposobie załatwienia skargi przewidzianej w dziale VIII k.p.a., nie może być zaskarżona do sądu administracyjnego ani przez podmiot powołujący się na naruszenie własnego interesu prawnego (art. 101 u.s.g.), ani przez wojewodę jako organ nadzoru stosujący kryterium legalnościowe (art. 93 u.s.g.). W tym kontekście warto dodać, że wojewoda ma w postępowaniu skargowo-wnioskowym również określoną rolę – dysponuje kompetencjami opisanymi w art. 229 pkt 1 i art. 258 § 1 pkt 5 k.p.a. Jest zatem władny ingerować w załatwianie skarg i wniosków przez radę gminy, ale może to czynić tylko w trybie i za pomocą instrumentów właściwych dla odnośnego postępowania, tj. postępowania skargowo-wnioskowego.” (postanowienie z dnia 28 marca 2024 r. ,III SA/Kr 1033/23).

---

Zainteresował Cię ten temat, masz wątpliwości lub pytania, a może potrzebujesz profesjonalnego wsparcia? Zapraszamy do kontaktu - Grzegorz Drozd, radca prawny, wspólnik w Kancelarii Drozd & Pięta.