NOWELIZACJA USTAWY O UTRZYMANIU CZYSTOŚCI I PORZĄDKU W GMINACH

W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów umieszczono (30 czerwca 2025 r. ) projektu ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (numer projektu UD252).

Jak możemy przeczytać w zakresie celów projektu ustawy, zmiany będą ukierunkowane na zwiększenie skuteczności, przejrzystości i sprawiedliwości systemu gospodarowania odpadami komunalnymi poprzez wprowadzenie rozwiązań, które odpowiadają na realne potrzeby jednostek samorządu terytorialnego, mieszkańców oraz innych uczestników systemu, a także umożliwiają osiągnięcie celów wyznaczonych przez politykę unijną oraz Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2028.

Projekt ustawy jest odpowiedzią na postulaty zgłaszane przez jednostki samorządu terytorialnego (JST), mieszkańców i pozostałych interesariuszy, w szczególności dotyczące niewystarczających narzędzi umożliwiających skuteczne egzekwowanie selektywnej zbiórki odpadów, niewystarczającego katalogu zwolnień i ulg, a także ograniczonych możliwości reagowania przez gminy na uchylanie się od obowiązków przez właścicieli nieruchomości.

Projekt nowelizacji ustawy ma zakładać:

• uelastycznienie naliczania opłat za gospodarowanie odpadami, co ma motywować mieszkańców do prawidłowej segregacji,

• doprecyzowanie przepisów ograniczających stosowania indywidualnego rozliczania opłat w budynkach wielolokalowych,

• wprowadzenie ulg dla właścicieli nieruchomości w zabudowie wielolokalowej, właścicieli nieruchomości przeznaczonych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe oraz rodzinnych ogrodów działkowych, którzy kompostują bioodpady,

• wprowadzenie fakultatywnej ulgi w opłacie za odbiór i zagospodarowanie odpadów dla grup społecznych wymagających szczególnego wsparcia, takich jak osoby starsze, niepełnosprawne czy znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej,

• zabezpieczenie interesów gmin w zakresie pobierania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi do czasu wskazanego w zmianie deklaracji przez właściciela nieruchomości, który dokonuje jej zbycia, bądź przeniesienia prawa własności do nieruchomości,

• zapewnienie gminom możliwości pozyskania danych umożliwiających sprawiedliwe wdrożenie systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP),

• wzmocnienie kontroli i nadzoru nad systemem, w tym poprzez umożliwienie pozostawienia nieruchomości letniskowych w systemie gminnym (w przypadku podjęcia uchwały o objęciu systemem gminnym nieruchomości niezamieszkałych),

• doprecyzowanie zasad naliczania podwyższonej opłaty za nieselektywne zbieranie odpadów komunalnych,

• zapewnienie gminom narzędzia do zapobiegania konsekwencjom niektórych rozstrzygnięć nadzorczych,

• uszczelnienie systemu opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, w szczególności przez wzmocnienie narzędzi weryfikacyjnych z wykorzystaniem określonych zasobów danych,

• zwiększenie skuteczności egzekwowania obowiązków w zakresie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, aby zapewnić osiąganie wyższych poziomów przygotowania do ponownego użycia i recyklingu,

• poprawę jakości danych i sprawozdawczości, w tym doprecyzowanie obowiązków instalacji przyjmujących odpady od nieprofesjonalnych zbierających,

• dostosowanie przepisów w taki sposób, aby uwzględniały one zróżnicowane przyczyny opóźnień w przekazywaniu sprawozdań z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi oraz ich wpływ na wymiar kar administracyjnych,

• uszczegółowienie kwestii związanych z odpadami odbieranymi w PSZOK, m.in. umożliwienie odbierania przez PSZOKi odpłatnie odpadów innych niż komunalne,

• realizację założeń określonych w Krajowym planie gospodarki odpadami 2028 (KPGO 2028), m.in. poprzez wprowadzenie minimalnej liczby punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych (PSZOK) oraz zapewnienie lepszego dostępu do nich.

Z całą pewnością jedną z najistotniejszych zmian, którą proponuje Ministerstwo Klimatu i Środowiska będzie możliwość różnicowania opłat na podstawie masy odpadów i jakości ich segregacji, co zachęci mieszkańców do dokładniejszej segregacji odpadów, a także pozwoli na sprawiedliwy podział kosztów zgodnie z rzeczywistą masą wytwarzanych odpadów przez każdego z mieszkańców.

Ponadto, w projekcie zostanie zaproponowane m.in:

• rozszerzenie możliwości obniżenia opłat w przypadku kompostowania bioodpadów o kolejne typy nieruchomości;

• umożliwienie gminom wprowadzenia bardziej elastycznego systemu opłat za odpady, poszerzając katalog fakultatywnych zwolnień z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi o ulgi dla osób starszych, niepełnosprawnych, w trudnej sytuacji życiowej i materialnej, a także dla drobnych przedsiębiorców prowadzących działalność o charakterze rzemieślniczym;

• dodanie przepisu zapewniającego pozostanie nieruchomości letniskowych w gminnym systemie (w przypadku podjęcia uchwały o objęciu systemem gminnym nieruchomości niezamieszkałych);

• zapewnienie gminom narzędzia do dochodzenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za okres obowiązywania uchwały, o której mowa w art. 6k, której nieważność stwierdzono;

• nałożenie na gminy obowiązku określenia warunków uznania, że odpady są zbierane w sposób selektywny;

• rozszerzenie katalogu odpadów przyjmowanych w PSZOK o odpady innego rodzaju niż komunalne;

• wprowadzenie wymogu minimalnej liczby PSZOK-ów w odniesieniu do liczby mieszkańców gminy oraz odległości.

Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów został określona na IV kwartał 2025 r.

Jak można zauważyć po lekturze projektowanego zakresu zmian w ustawie, najprawdopodobniej będziemy mieli do czynienia z największą w ostatnich latach nowelizacją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminie.

A może już czas na zastanowienie się, czy czasem nie należałoby uchwalić całkowicie nowej ustawy dotyczącej utrzymania czystości i porządku w gminach?

Link do projektu:

https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy-o-utrzymaniu-czystosci-i-porzadku-w-gminach

---

Zainteresował Cię ten temat, masz wątpliwości lub pytania, a może potrzebujesz profesjonalnego wsparcia? Zapraszamy do kontaktu - Grzegorz Drozd, radca prawny, wspólnik w Kancelarii Drozd & Pięta.